Ik kan niet in mijn huidige keuken zijn zonder te denken aan de keukens van vroeger of aan de keuken van mijn oma. Die werd geboren in de negentiende eeuw en is er al lang niet meer. Een keuken waar het fornuis werd gestookt met hout of ander brandbaar materiaal; een fornuis met van die ringen waarop verschillende pannen konden staan. Ook werden gerechten op een petroleumstel gegaard (tegenwoordig noemen ze dat slow cooking). Wel maakte mijn oma van die heerlijke griesmeelpudding met bessensap.
Meestal was de keuken aan het einde van de gang en het was zeker geen grote ruimte. Voordeel van deze aparte ruimte was dat je net zo kon aanrommelen als je wilde; mislukte iets dan kon je, zonder dat iemand het merkte, het zo via de achterdeur aan de kippen of de hond voeren. En waren de aardappels aangebrand zette je de deur open. En naast het aanrecht stond dan een waterpomp waar je, om die in werking te krijgen, eerst bovenin water moest gieten. Eten deed je vroeger bepaald niet voor je plezier, maar om in leven te blijven.
Keukens waren vroeger afgescheiden ruimtes, dat was zo bij mijn oma maar ook in mijn ouderlijk huis. En het eten werd bewaard in de kelder(kast). De keuken in mijn ouderlijk huis had ten opzichte van die van mijn oma al een hele verandering ondergaan: geen gietijzeren verwarmingsapparaat met van die glaasjes erin maar een elektrisch Etna fornuis met een oven op krachtstroom. Hier had je ook andere pannen voor nodig. In sommige huizen werd het eten via een luikje in de muur doorgegeven naar de eetkamer. En aan de muur een handdoekenrekje met ‘overdoek’ waarop geborduurd stond: ‘Mijn keuken is mijn trots’ of ‘Wat moeder maakt dat smaakt’ of andere spreuken.
In deze eeuw is de (eet)keuken een moderne uitvinding geworden. Plotseling mocht koken gezien worden. Kijk toch eens hoe onze keukens er tegenwoordig uitzien. Als nieuwe bewoners een huis betrekken is het eerste dat gesloopt wordt de keuken, ook al zit die er een maand in. Stoomovens, heteluchtovens, kookplaten met inductie, afzuiging naast de kookplaat, dubbeldeurskoel-/ijskasten met ijsmachines, espresso-apparaten (liefst ingebouwd), food processors, warmhoudladen, een vaatwasser, blenders, een quooker voor kokend water en natuurlijk een wijnklimaatkast. Het kan niet op!
De kleine keuken aan het eind van de gang bestaat niet meer. De keuken heeft zowat het gehele huis overwoekerd en waar de bank stond staat nu een kookeiland met dubbele spoelbakken en semi professionele apparatuur. De enorme welvaart zie je in de keuken van tegenwoordig terug. Maar of er echt (lekker) gekookt kan worden? Kant-en-klare maaltijden staan volop in de belangstelling. Je koopt ze in de supermarkt of laat ze thuis bezorgen. ‘De consument laat vaker eten thuis bezorgen’ kopt de Telegraaf. Maar je kunt ook altijd nog naar de snackbar, de Chinees, de Mexicaan, de Turk, een fast foodketen of naar de pizzeria. Wat verlang ik soms terug naar die ‘eenvoudige’ gerechten als griesmeelpudding met zelfgemaakte bessensap.