Beter een goede buur dan een verre vriend, luidt een bekend spreekwoord. Zeker nu we voor hulp steeds vaker zijn aangewezen op onze eigen omgeving. Maar wat maakt iemand nu precies een goede buur? Vroeger waren mensen uit pure armoede op elkaar aangewezen. Ze hielpen elkaar bij het binnenhalen van de oogst; hielpen bij de inmaak van de groente; hielpen bij de geboorte van een kind; regelden de begrafenis; brachten eten als je ziek was; maaiden het gras tijdens je vakantie of zorgde voor de post en de planten.
Burenrelaties ontstaan uit een gevoel van onderlinge verbondenheid. Hoe beter mensen hun buren kennen, hoe minder last ze hebben van elkaar. Maar als het een keer mis gaat dan moet de Rijdende Rechter er aan te pas komen. Beter is om in gesprek te blijven. Het is verbazingwekkend dat veel relaties en vriendschappen mislukken vanwege slechte communicatie of juist een gebrek daaraan. Blijf praten!
In het oosten van het land hebben ze er een naam voor: Noaberschap of Nabuurschap! Het was een ongeschreven regel – een noaberplicht – dat je elkaar hielp. “Een noaber is meer dan je buur, een noaber is je noaste.” Dit gedachtegoed bestaat al decennia op het platteland van de Achterhoek, Twente, Groningen en Drenthe.
Kwam je in een buurt te wonen dan vroeg je de buren naast je of zij je noaber wilden worden. We hebben elkaar nodig, een intieme kring van mensen op wie we kunnen terug vallen. Dat was vroeger zo, dat is tegenwoordig zo. “Al behoren buren meestal niet tot onze intiemste kring, toch is het fijn om goed contact te hebben met mensen die je bijna dagelijks tegenkomt”, aldus Beate Volker, hoogleraar sociologie aan de Universiteit Utrecht. Wie zijn buren kent, voelt zich veiliger, gelukkiger en minder eenzaam, blijkt uit onderzoek. En daarvoor hoef je echt niet dagelijks bij elkaar op de koffie. Een vriendelijke groet op straat draagt al bij aan het geluksgevoel. En als je buurvrouw dan ook nog de kat te eten geeft als je op vakantie bent, en een oogje in het zeil houdt als je ziek bent, is dat heel fijn. We hebben in Nederland een ‘Sociale Cultuur’. Toch komt het (in o.a. het westen) voor dat buren elkaar (amper) kennen.
Noaberschap of Nabuurschap komt trouwens niet alleen voor in het oosten. In de rest van Nederland zijn mensen ongeveer even hulpvaardig. Alleen noemen ze het anders. In Friesland heet het ‘Mienskip’ en in de Randstad spreken mensen over liefde, verbondenheid of genegenheid. In de stad is het misschien niet altijd een ongeschreven regel. Maar daar zijn ook genoeg buren die elkaar helpen en steunen.
Steeds meer buurten organiseren een buurtinitiatief om hun buurt leuker, veiliger en socialer te maken. Douwe Egbers en het Oranjefonds stimuleren deze actie met het verstrekken van koffie. Dit jaar vindt Burendag plaats op zaterdag 24 september. Maar zonder deze actie moet een goede verstandhouding met je buren toch ook mogelijk zijn?