Den Ham wil dit jaar een feestje bouwen vanwege het 200-jarig bestaan. Klopt dat wel? Is Den Ham nog maar zó jong? We pakken er twee boeken bij: ‘Ontsloten Verleden’ van de voormalige gemeentesecretaris H. Konijnenberg , en de ‘Canon van Den Ham-Vroomshoop’ van onze eigen vereniging. En dan blijkt al snel dat Den Ham veel ouder is dan 200 jaar. Want het oudst bekende schriftelijke stuk waarin Den Ham wordt genoemd dateert uit 1321. Zo bekeken zou Den Ham dat feestje veel beter over drie jaar (in 2021) kunnen plannen want dan bestaat Den Ham 700 jaar.
We lezen ook dat de oudste vermelding van “de prochye (parochie) van den Hame” dateert van 1333. Maar dan zou Den Ham nóg langer moeten wachten op een eeuwfeest. Dit jaar maar niet gebruiken dus.
Verderop staat dat Den Ham in 1811 een zelfstandige gemeente werd. Toen werd namelijk het ‘Schoutambt Ommen en den Ham’ opgesplitst en ontstonden de gemeenten Ommen en Den Ham (‘Den’ met een hoofdletter). Blijkbaar was er toch de nodige onduidelijkheid, want op 1 juli 1818 kwam er weer een verandering: van steden waaraan in 1811 gebied was toegevoegd, werd dit weer afgenomen. Ook werden in Overijssel gecombineerde schoutambten gevormd, waaronder Ommen-Den Ham. Dit was een soort personele unie; twee aan elkaar grenzende gemeenten kregen dezelfde schout, maar waren verder geheel zelfstandig. Bij Koninklijk Besluit werden in 1818 de schout en de raadsleden benoemd. En met de installatie van deze gemeenteraadsleden begint in het archief van Den Ham de serie notulen van de raadsvergaderingen, die sindsdien werden gehouden. Schout (na 1825 burgemeester genoemd) werd Mr. J.A. Chevallerau met ingang van 25 juni 1818. Raadsleden waren G. Bartels, H.J. Hartgers, G. van der Linde, A. Middendorp, J. Reimink en E. Wieten. En zo was in 1818 dan eindelijk de gemeente Den Ham definitief geboren.
En gaat het dan om het dórp Den Ham of gaat het om de geméénte Den Ham? Het gaat natuurlijk over de gemeente. Want het grondgebied oostelijk van het dorp Den Ham, waar zo’n 40 jaar erna Vroomshoop en Geerdijk ontstonden, hoorde er immers ook bij.
Dan kun je je ook nog afvragen of de gemeente Den Ham haar 200 jarig-bestaan überhaupt nog wel kan vieren. Immers, op 1 januari 2001 werd de gemeente opgeheven en samengevoegd met de gemeente Vriezenveen. De gemeente bestaat niet meer en dus valt er niets te vieren. Maar als we redeneren dat de gemeente Den Ham 200 jaar bestaan zou hebben, als ze nog als zodanig zou hebben bestaan, dan kan het weer wel.
En dus zijn allerlei organisaties druk bezig dat eeuwfeest voor te bereiden. Het Historisch Schouwspel, Het Expositiehuis, de TTI, de Hammer Brinkdagen, en de Midzomeravond, én onze eigen Oudheidkundige Vereniging Den Ham-Vroomshoop gaan er samen werk van maken. Beste Hammenaren, en dan misschien over drie jaar nog een keer een feest vanwege het 700-jarig bestaan van het dorp?