In het Middendorpshuis in Den Ham is gedurende de gehele zomerperiode ambachtelijk werk te bewonderen van de heer W.J.H. (Bob) van Dorth. Hij overleed in 2006 in Apeldoorn, maar hij werd geboren in Vroomshoop, waar hij aan de Hoofdstraat woonde.
Op de eerste verdieping, waar het streekmuseum van de Oudheidkundige Vereniging Den Ham-Vroomshoop is te vinden, staan vitrines gevuld met zijn schaalmodellen van boerengereedschap, wagens en karren. Die zijn verbazingwekkend nauwkeurig uitgevoerd, en minutieus vervaardigd. De modellen werden bepaald niet zomaar uit de losse pols in elkaar getimmerd. Veelal werden eerst nauwkeurige bouwtekeningen gemaakt, voordat de feitelijke houtbewerking van start ging. Op de foto’s staan twee voorbeelden.
Ook op de begane grond zijn enkele fraaie voorbeelden te bezichtigen, maar daar overheerst toch een omvangrijke verzameling gevel- en stiepeltekens, óók van de hand van de heer Van Dorth.
Deze werden en worden geplaatst op het hoogste punt van een gebouw, daar waar de windveren op elkaar aansluiten. Volgens de overlevering werd het gebouw daarbij overgedragen aan een hogere macht. De geloofsovertuiging speelde daarbij een belangrijke rol, want rooms-katholieke geveltekens onderscheiden zich van de protestantse. Typisch rooms zijn symbolen als het kruis, het anker, het zonnewiel (Christus symbool), het (heilige) hart, de hostie, de monstrans (kelk) en de miskelk. In protestantse regio’s is de vormgeving meestal minder uitbundig, maar wel decoratief. Als symbool wordt de lelie vaak aangetroffen, en ook een menselijk figuur of een levensboom komt geregeld voor. In beide categorieën worden ook typisch onheil afwerende symbolen aangetroffen. Dat kunnen paardenhoofden zijn of een donderbezem, die donder en bliksem zou verjagen.
Van Dorth heeft de modellen grotendeels ontleend aan het boek ‘Gevel- en stiepeltekens in Oost-Nederland’ van Jan en Everhard Jans.
In het kwartaalblad ‘van brink naar brug’ van juni jl. is een interview te lezen dat Bertus Klaassen had met de heer Van Dorth.
Het Middendorpshuis, waar ook de Twenterand Tourist Info gehuisvest, is te vinden in het centrum van Den Ham aan de Grotestraat 4 en is tijdens kantoortijden vrij toegankelijk.
Klaas Dragt
juli 2015