18 – Onderwijs

Voor 1600 was er nauwelijks sprake van onderwijs in Den Ham en Vroomshoop. Kinderen van 8 jaar dienden al als schaapherder of koeienhoedster. In 1610 verplichtte de synode het provinciaal bestuur om de koster schoolonderwijs te laten geven. Negen jaar later werd vervolgens het kostersambt verbonden met dat van schoolmeester. In Den Ham wordt in1696 de dorpsschool voor het eerst genoemd in het zogenaamde markeboek.

In en om de school was er veel gedoe over schoolverzuim (de piepers moesten gestoken worden), het schoolgeld en de achtergestelde salarissen. Op doelmatige wijze werden de kinderen de letterklanken bijgebracht, er werden godsdienstige liederen gezongen en er werd lezen geleerd. Onderwijzer Hoefman kwam in 1851 in moeilijkheden, omdat hij in de herberg van J. Kappert te veel rum had gedronken. Zijn straf was zes weken cel!

Het stenen schoolgebouw uit 1820 aan de Brinkstraat heeft tot 1881 dienst gedaan. Het gemeentebestuur van Den Ham kocht in 1880 voor 3400 gulden grond aan de Dorpsstraat (Grotestraat), waarop de nieuwe school werd gebouwd.

Rond 1900 waren er vier openbare scholen: deze school A in Den Ham, school B in Linde, school C in Vroomshoop en school D nabij de Geerdijkbrug. De veenbazen en de overheid beseften heel goed dat de vele kinderen van de veenarbeiders onderwezen moesten worden, vandaar de vele scholen.

Naast de diverse openbare scholen schoot het bijzonder onderwijs ook wortel in het protestantse Den Ham en Vroomshoop. Er ontstonden gereformeerde, hervormde, protestants-christelijke en in Vroomshoop in 1921 een katholieke Willibrordusschool.

Een fusie in 1983 bracht in Den Ham een einde aan de drie verschillende protestantse instellingen voor het basisonderwijs.

Het voortgezet onderwijs kende vanaf 1953 de lagere landbouwschool in Den Ham. De school was van christelijke signatuur, maar werd door de kinderen uit Den Ham helaas slecht bezocht . Zij gingen naar de scholen in Ommen en Nijverdal. Na 5 jaar werd de rijksbijdrage ingetrokken en de school opgeheven.

In 1960 werd gestart met lessen in de christelijke ulo in Den Ham in gebouw Jeugdhaven aan de Ommerweg, in 1965 vervangen door een nieuw schoolgebouw aan De Tye. Na een fusie met het Vechtdalcollege in Ommen werden in 2004 de deuren in Den Ham gesloten. Het voortgezet onderwijs in dit dorp was ten einde.